Wat betekent het spreekwoord water bij de wijn doen?
Het spreekwoord 'water bij de wijn doen' is een veelgebruikt Nederlands gezegde. Veel mensen kennen het, maar niet iedereen weet precies wat het betekent of in welke situaties je het gebruikt. In dit artikel leggen we je alles uit over dit gezegde: van de letterlijke herkomst tot de figuurlijke betekenis en praktijkvoorbeelden.
Herkomst van het gezegde
Van wijn naar compromis
Letterlijk betekent water bij de wijn doen dat je wijn aanlengt met water. Dit werd vroeger daadwerkelijk gedaan om de sterke smaak of het alcoholgehalte van de wijn milder te maken. Door het toegevoegde water werd de wijn minder krachtig, maar ook minder smaakvol. Vanuit dit gebruik ontstond het spreekwoord in figuurlijke zin: iets opofferen om tot een middenweg te komen.
Figuurlijke betekenis
Toegeven om een compromis te bereiken
In figuurlijke zin gebruiken we het spreekwoord wanneer iemand wat toe geeft om een overeenkomst of compromis te bereiken. Het houdt in dat je je oorspronkelijke standpunt of wensen afzwakt om samen tot een oplossing te komen waar beide partijen mee kunnen leven.
Voorbeelden uit het dagelijks leven
Water bij de wijn in de praktijk
Stel je voor dat jij en je partner een nieuwe bank willen kopen. Jij wil een moderne, minimalistische stijl, terwijl je partner liever een klassieke, comfortabele bank kiest. Uiteindelijk besluiten jullie om een model te kiezen dat een beetje van beide stijlen combineert. Je hebt dan allebei water bij de wijn gedaan.
Een ander voorbeeld is op de werkvloer. Als twee collega’s verschillende ideeën hebben over hoe een project aangepakt moet worden, en ze besluiten om elementen van beide plannen te combineren, dan hebben ze beide water bij de wijn gedaan om tot een goede samenwerking te komen.
Wanneer gebruik je het spreekwoord?
Conflicten vermijden en samenwerken
Je gebruikt dit gezegde vooral in situaties waarin standpunten verschillen en samenwerking nodig is. Het wijst op de kunst van het onderhandelen en laat zien dat het soms beter is om toe te geven dan je eigen gelijk volledig door te willen drukken. In veel menselijke relaties, van werk tot privé, speelt dit gezegde een belangrijke rol.
Waarom het gezegde nog steeds relevant is
Een les in flexibiliteit
‘Water bij de wijn doen’ is een mooi voorbeeld van hoe onze taal ons iets leert over gedrag. Het leert ons dat het goed is om flexibel te zijn en rekening te houden met anderen. Juist in een samenleving waarin samenwerking centraal staat, blijft deze uitdrukking van kracht.
Of je nu moet onderhandelen over het interieur van je woonkamer, de kleur van een muur of de manier waarop een team samenwerkt, soms is het nodig om water bij de wijn te doen. Dat maakt het leven niet alleen makkelijker, maar ook een stuk gezelliger.
